“A person who feels guilty for not doing a particular thing is no less morally wrong than someone who is guilty of something he actually did but never feels guilty at all.”
Hannah Arendt, The Banality of Evil, trans. Özge Çelik, İstanbul, 3rd Edition 2014, p. 3022.
EXISTENTIAL FREEDOM, RESPONSIBILITY AND EVIL
Being a real human being and describing a human is a difficult task. The question of what man is, St. Augustine answers: “Before this question was asked of me, I knew the answer, but now I don't.” According to J. P. Sartre, man has two kinds of freedom. One is free because it exists indefinitely. He calls it the freedom of being determined. First there is a human being; that is, one first comes into the world, exists, and then becomes a person by establishing himself. The only person who exists becomes a character, a person. This is the second concept of freedom. This is the freedom of man to choose his own essence. Freedom comes with responsibility. With every action, the person necessarily takes responsibility for it. Everything he adds to his existence is his own responsibility. But nothing is more important than thinking about our responsibilities, what we do. The "lack of thought" arising from "thoughtlessness" points to an epistemic problem in terms of the source of evil. In my article, I aim to examine this epistemic problem, the source of a kind of evil problem, in the context of human existential freedom.
Responsibility from Existential Freedom
According to the doctrine of existentialism, the only entity in the universe that creates its own existence is human. To put it more clearly, the tree does not make the tree itself, but the human being makes his own humanity and exists how he does it, creates his own values, chooses his own path. When it is said that man is responsible for himself, Sartre, who says that the aim is not only that he is responsible for his subjective personality, but also that he is responsible for all people, defended against the accusation of the current of existence with subjectivity by determining the form of man in the universe. “Dostoevsky says: Every man is responsible for everything before everybody else.” The gaze, which cannot tear people away from the responsibility, sees them as an accomplice in their failure to fulfill their responsibility to what is happening, their unresponsiveness to the problems experienced. Because the responsibilities of the acting person, like his choices, do not only cover himself.
The Problem of Evil
“It was born and practiced in our modern rational society, on the high stage of our civilization and at the height of humankind's cultural triumph, and is therefore a problem of society, civilization, and culture.” (Bauman 1997: 11) Evil is presented as a problem of the intelligibility of the world as a whole. It therefore belongs neither to ethics nor to metaphysics, but it establishes a link between the two. This is mostly due to the distinction that depends on whether evil exists in two different forms, natural and moral, or is handled, perceived. While the perspective shaped by the views of thinkers such as Voltaire and John Amery argues that morality does not demand that evil be made intelligible, the perspective shaped by the views of Rousseau and Arendt emphasizes that morality is quite insistent on making evil understandable. (Neiman 2006: 18-19) For this reason, it can be said that Arendt places the problem of evil at the center of her moral discussions.
Hannah Arendt was a member of the National Socialist Party, under the leadership of Hitler, who held power in Germany during the period described as the Third Reich. A member of the ethnic group within the framework of the antisemitist policy he pursued during the World War II and the project of the purification of the German race, as a Jew, he felt this horror in his bones and found himself in an effort to make sense of what was going on. Its main purpose is to show how much negativity and evil was caused by the political ideologies that dominated in the nineteenth and twentieth centuries, seeing man as a workable material that can be given the desired shape, and taking actions in this direction.
1. Radical Evil
Arendt especially questions what happened in the concentration camps organized by the Nazis. What comes to life in these camps is not natural but voluntary, and in this sense, it is a moral evil, and in this respect, it has created philosophical problems. The construction and maintenance of this holistic system, and therefore unified power, is only possible in the world of conditioned reactions and puppets, where there is not even the slightest sign of "spontaneity". Because “humans can be completely dominated only when they become the example of human beings from the animal species. For this reason, totalitarianism aims at first the legal personality of the human and then the moral personality, that is, the conscience in a way. After they are destroyed, all that remains is the dead, pale puppets with human faces that have lost their individuality and respond in perfect harmony even as they go to their own death (gas chambers) and do nothing but react. The policy of humiliation and marginalization initiated and continued in the camps and accompanying legal regulations and pressures have deprived them of their fundamental rights
and freedoms, thus their "legal personality" before the law has been destroyed. Then, by forcing them to make unwise and unconscionable choices in the camps, their moral personalities were killed by making them partners in evil. However, while doing this, it has been revealed that there are new crimes that people can neither punish nor forgive. The mass murder machine created by the Nazis has made the entire German population a cog in this machine, and therefore anyone can be declared guilty, with no distinction being made between the German survivors at the end of the war. This situation, in which all moral limits are pushed, is the most extreme unit of evil namely "radical evil" with Arendt's reference to Kant. This situation, which cannot be explained by humanly intelligible reasons, falls outside the limits of solidarity with human sinfulness, and the only thing that seems to be discernible is that radical evil emerges in a system in which all people are equally superfluous.
2. The Banality of Evil
“Nazism is a perverse form of idealism that abhors human mortality. But it is also a cynical
burping thrown in the face of all such ideals.”(Eagleton 2011: 69) Arendt chose to explain the evil that she described as "radical" and thought inexplicable as "ordinary", especially during the trials of Nazi crimes, especially during the Eichmann trial, which she personally participated in. gone. Evil, especially the evil produced by the "Final Solution", is not a very common, ordinary situation. It's not even at all. However, the strange thing is that the Nazi law enforcement officers, who took an active role in the solution aimed at the physical extermination of the Jews, and therefore Eichmann, saw this job as an ordinary, ordinary task. This work has been so simplified and ordinary that; There is a state of being extraordinary in this ordinariness. Eichmann emphasized that the Nazi terror, which worked like an evil machine and caused indescribable suffering, was a legitimate act of duty, that he was innocent in terms of indictment and that he was only doing his duty. Traditional evil per se has given way to “an absolutely cold and systematic destruction of the human body designed to destroy human dignity,” and Eichmann and his likes have turned into “blind wills living in a self-contained form, deprived of the ability to think by the system.” (Yilmaz 2009: 131)
In order for something to be described as "evil", it must have the ability to think, that is, to design evil. However, the situation of Eichmann and others like him does not meet this definition.
“He said he hoped to be assigned to the mobile killing corps in the east because his own office 'died' when these units became regular in March 1941 - the immigration was over and the deportation operations had not yet begun. Finally, he talked about his greatest passion; he would be promoted to chief of police and be appointed chief of police and would not interfere, as in the old days. What made these pages of the investigative footage so hilarious was that Eichmann told all of this in an air of being confident that anyone who listened to his sad story would show "normal, humane" sympathy.” (Arendt 2009: 60).
This is vulgar simplicity, and it is intolerable for any human being to commit such profound evil for the sake of these simple passions. “Is this a textbook case of malevolence, a combination of false self-deception and dreadful stupidity? Or is it an example of a criminal who never shows remorse... a person who cannot afford to face reality because his crime has become an integral part of reality? for Arendt, asks, it is the same self-deception, the same lie, the same stupidity that is now deeply rooted in Eichmann's mind. However, the actions done are way above what a stupid person can do, besides the absence of a stupid stance and discourse, Eichmann's situation pushes the limits of the mind. Because in the totalitarian system, the individual, who was reduced to a purely biological entity, was deprived of his ability to think, and the universal and rational reference points he needed to think and judge became unclear. Thoughtlessness or absence of thinking is like an armor that protects Eichmann and those in his situation from reality, an epistemic barrier in front of reality. This situation leads him to become one of the chief criminals of the period.
At this point, Arendt puts forward the "banality of evil" as a result of "lack of thought" or
"thoughtlessness", which is a "quite ordinary experience" although it is a controversial concept.
Conclusion
Ask Roman philosopher-emperor Marcus Aurelius, "What is evil?" he is asked, and he answers: “It is what you see many times. Keep this in mind: everything that happens is something you have seen many times. Wherever you look you will always see the same things; ancient history, the history of later ages, the history of recent times are full of them; now they fill our cities and homes. There is nothing new: everything repeats itself and passes quickly.”(Marcus Aurelius 2009: 96) This is exactly the most terrifying aspect of evil; It is the ability of quite normal people to get involved in crimes that cannot be explained with any rational justification in a normality that cannot be considered normal, and then to be able to continue their lives from where they left off as if nothing had happened, without even questioning what happened afterwards. They prevent them from having any thoughts, thinking and questioning that their actions are a crime, so they do not even allow for a conscientious account. To be so far from reality and so thoughtless can
lead to greater destruction than all the evil instincts in man can do.
—————————————————————-—
VAROLUŞSAL ÖZGÜRLÜK, SORUMLULUK VE KÖTÜLÜK
Gerçekten insan olmak da insanı anlatmak da zor bir iştir. İnsanın ne olduğu sorusunu St. Augustinus şöyle yanıtlıyor; “Bu soru bana sorulmadan önce yanıtını biliyordum ama artık bilmiyorum.” J. P. Sartre’a göre insan iki tür özgürlüğe sahiptir. Biri, özü belirlenmeden var olduğu için özgürdür. Buna belirlenmeme özgürlüğü der. İlkin bir insan vardır; yani biri önce dünyaya gelir, var olur, ondan sonra özünü kurarak kişi olur. Var olan tek insan sonradan bir karakter, kişi olur. İşte bu da ikinci özgürlük anlayışıdır. Bu, insanın kendi özünü seçme özgürlüğüdür. Özgürlük beraberinde sorumluluğu da getirir. Her eylemiyle beraber zorunlu olarak kişi onun sorumluluğunu da almış olur. Varoluşuna kattığı her şey kendi sorumluluğundadır. Fakat hiçbir şey sorumluluklarımızı, yaptıklarımızı düşünmekten daha önemli değildir. “Fikirsizlik”ten doğan “düşünce yoksunluğu” kötülüğün kaynağı bakımından epistemik bir probleme işaret eder. Yazımda, bu epistemik problemi, bir nevi kötülük probleminin kaynağını insanın varoluşsal özgürlüğü bağlamında irdelemeyi amaçlıyorum.
Varoluşsal Özgürlükten Doğan Sorumluluk
Varoluşçuluk öğretisine göre evrende kendi varlığını kendi yaratan tek varlık insandır. Daha açık bir deyişle, ağaç ağaçlığını kendisi yapmaz, ama insan insanlığını kendisi yapar ve nasıl yaparsa öylece varolur, değerlerini kendi yaratır, yolunu kendi seçer. İnsan kendisinden sorumludur denildiğinde, amaç onun yalnız öznel kişiliğinden sorumlu olduğu değil, bütün insanlardan sorumlu bulunduğudur diyen Sartre insanın evren içindeki biçimini belirleyerek varoluş akımının öznellikle suçlanmasına karşı savunmada bulunmuştur. “Dostoyevski der ki: Her insan herkes karşısında her şeyden sorumludur.” İnsanı sorumluluğundan koparamayan bakış, olan bitene karşı sorumluluğun yerine gelmeyişinde, onu yaşanan sorunlara karşı tepkisizliğinde bir suç ortağı olarak görür. Çünkü eylemde bulunan insanın seçimleri gibi sorumlulukları da yalnızca kendini kapsamaz.
Kötülük Problemi
“Bizim modern akılcı toplumumuzda, uygarlığımızın yüksek sahnesinde ve insanoğlunun kültürel zaferinin zirvesinde doğmuş ve uygulanmıştır ve bu nedenle toplumun, uygarlığın ve kültürün bir sorunudur.”(Bauman 1997: 11) Kötülük, dünyanın bir bütün olarak anlaşılabilirliğine dair bir problem olarak gösterilmiştir. Bundan dolayı ne salt etiğe ne de metafiziğe aittir fakat bu ikisi arasında bir bağ kurar. Bu, daha çok kötülüğün doğal ve ahlaki olmak üzere farklı iki formda oluşuna ya da ele alınışına, algılanışına bağlı olan ayrımdan kaynaklanır. Voltaire ve John Amery gibi düşünürlerin görüşleriyle şekillenen bakış açısı, ahlakın kötülüğün anlaşılabilir kılınmasını talep etmediğini savunurken, Rousseau ve Arendt’in görüşleriyle şekillenen bakış açısı, ahlakın, kötülüğün anlaşılabilir kılınmasında oldukça ısrarcı olduğunu vurgular. (Neiman 2006: 18-19) Bu sebepten ötürüdür ki Arendt’in ahlaki tartışmalarının merkezine kötülük problemini yerleştirdiği söylenebilir.
Hannah Arendt, Üçüncü Reich olarak nitelendirilen dönemde Almanya’da iktidarı elinde bulunduran Hitler önderliğindeki Nasyonal Sosyalist Parti’nin II. Dünya Savaşı sürecinde güttüğü antisemitist siyaset ve Alman ırkının saflaştırılması projesi çerçevesindeki etnik grubun mensubu, bir Yahudi olarak bu dehşeti bizzat iliklerinde hissetmiştir ve kendini bu olan bitene bir anlam verme gayreti içerisinde bulmuştur. Esas amacı, on dokuzuncu ve yirminci yüzyıllarda egemen olan siyasi ideolojilerin, insanı, istenilen şeklin verilebileceği işlemeye müsait bir maddeymişçesine görerek bu yönde eylemlerde bulunmalarının ne denli olumsuzluklara, kötülüklere sebebiyet verdiğini göstermektir.
1.Radikal Kötülük
Arendt özellikle Nazilerin organize ettiği toplama kamplarında yaşananları sorgular. Bu kamplardaki hayat bulan, doğal değil istençli ve bu anlamda ahlaki bir kötülüktür ve bu yönüyle felsefi problemler doğurmuştur. Bütünlükçü bu sistemin ve dolayısıyla da tek vücut iktidarın inşası ve idamesi ancak “kendiliğindenliğin” en küçük bir emaresinin dahi olmadığı, şartlı tepkiler ve kuklaların dünyasında mümkündür. Çünkü “insanlar ancak hayvan türünden insan örneği haline geldikleri zaman bütünüyle tahakküm altına alınabilirler. Bu sebepledir ki totalitarizm ilk etapta insandaki tüzel kişiliği ve devamında ise ahlaki kişiliği yani bir bakıma vicdanı hedefler. Bunlar yok olduktan sonra geriye kalan sadece bireyselliklerini yitirmiş kendi ölümlerine (gaz odalarına) giderken bile kusursuz uyumla karşılık veren ve tepkimeye girmekten başka bir şey yapmayan insan yüzlü ölü gibi solgun kuklalardır. Kamplarda başlatılan ve devam ettirilen aşağılama ve ötekileştirme siyaseti ile beraberindeki kanuni düzenlemeler ve baskılarla temel hak ve özgürlüklerinden yoksun bırakılmış, böylece hukuk önündeki “tüzel kişilikleri” yok edilmiştir. Ardından kamplarda akla ve vicdana sığmayan seçimler yapmaya zorlayarak kötülüğe ortak edip ahlaki kişilikleri öldürülmüştür. Ancak bu yapılırken farkında olmaksızın insanların ne cezalandırılabileceği ne de affedebileceği yeni suçlar olduğu ortaya konulmuştur. Nazilerin oluşturduğu kitlesel cinayet makinesi Alman halkının tamamını bu makinenin bir dişlisi haline getirmiştir ve bu nedenle savaşın bitiminde hayatta kalan Almanlar arasında hiçbir fark gözetilemeyerek herkes suçlu ilan edilebilecektir. Bütün ahlaki sınırların zorlandığı bu durum kötülüğün en uç birimi yani Arendt’in Kant’a yaptığı referansla “radikal kötülük”tür. İnsanca anlaşılabilir sebeplerle açıklanamayan bu durum beşeri günahkarlıklarla ilgili dayanışmanın sergileyebileceği sınırların dışında kalır ve farkına varılabilir gibi duran tek şey: radikal kötülüğün, kapsamındaki bütün insanların aynı ölçüde gereksizleştiği bir sistemle ortaya çıkmasıdır.
2.Kötülüğün Sıradanlığı
“Nazizm insan faniliğinden iğrenen sapkın bir idealizm türüdür. Ama aynı zamanda bu tür bütün ideallerin yüzüne savrulan alaycı bir geğirmedir de.”(Eagleton 2011: 69) Arendt, Nazi suçlarıyla ilgili yargılamalarda özellikle de bizzat katıldığı Eichmann davası sürecinde “radikallikle” nitelediği ve açıklanamaz olduğunu düşündüğü kötülüğü bu sefer “sıradanlıkla” açıklama yoluna gitmiştir. Kötülük, özellikle “Nihai Çözüm”ün ürettiği kötülük çok alışıldık, sıradan bir durum değildir. Hatta hiç değildir. Ancak işin garip tarafı Yahudilerin fiziksel imhasını amaçlayan çözümde aktif rol alan Nazi kolluk kuvvetlerinin ve dolayısıyla Eichmann’ın bu işi alelade, sıradan bir görev olarak görmeleridir. Bu iş o kadar basitleştirilmiş ve sıradanlaştırılmıştır ki; bu sıradanlıkta bir sıra dışılık olma durumu söz konusudur. Eichmann kötülük makinesi gibi işleyen ve tarifi imkansız acılara yol açan Nazi terörünün görev bilinciyle gerçekleştirilmiş meşru eylemler olduğunu, iddianame bakımından suçsuz olduğunu ve sadece görevini yaptığını vurgulamıştır. Geleneksel kendiliğinden kötülük yerini “beşeri haysiyeti tahrip etmek üzere tasarlanmış kesinlikle soğuk ve sistematik bir biçimde insan bedeninin imha edilmesine” bırakıp Eichmann ve gibilerini de “sistem tarafından düşünme yetisi elinden alınmış, kendi zihnine kapalı bir biçimde yaşayan kör irade”lere dönüştürmüştür. (Yılmaz 2009: 131)
Bir şeyin “kötü” olarak nitelenebilmesi için onun düşünme yeteneğine sahip olması, yani kötülüğü tasarlayabilmesi gerekmektedir. Oysa ki Eichmann ve onun gibilerinin durumu bu tanımlamayı karşılayamıyor.
“Doğudaki mobilize katliam birliklerine atanmayı ümit ettiğini, zira Mart 1941’de bu birliklerin düzenli hale gelmesiyle kendi bürosunun ‘öldüğünü’ söylemişti - göç bitmiş, techir operasyonlarıysa daha başlamamıştı. Nihayet en büyük tutkusundan da bahsetmişti; polis şefliğine yükselerek polis şefliğine atanacak ve eski günlerdeki gibi, bu işe karışmayacaktı. Soruşturma kayıtlarının bu sayfalarını böylesine komik kılan, Eichmann’ın bütün bunları acıklı hikayesini dinleyen herkesin ‘normal, insani’ bir sempati göstereceğinden emin biri havasında anlatmış olmasıydı.” (Arendt 2009: 60).
Bu bayağı bir basitliktir ve herhangi bir insanın bu basit tutkular uğruna böylesine derin kötülüğü gerçekleştirmesi hiçbir insan tarafından hoş görülemez. “ders kitaplarına konu olacak bir kötü niyet vakası, sahte bir kendini aldatmayla korkunç bir aptallığın birleşimi mi bu? Yoksa hiçbir zaman pişmanlık duymayan suçluyla.., suçu gerçekliğin ayrılmaz bir parçası haline geldiği için gerçeklikle yüzleşmeyi göze alamayan bir kişiye mi örnektir?” diye soran Arendt için aynı kendini aldatma, aynı yalan ve Eichmann’ın zihninde artık iyice kök salmış olan aynı aptallıktır. Fakat, yapılan fiiller aptal bir insanın yapabileceğinin çok üstündedir, ortada aptal bir duruşun ve söylemin de olmamasının yanı sıra Eichmann’ın durumu aklın sınırlarını zorlamaktadır. Zira totaliter sistem içerisinde salt biyolojik bir varlığa indirgenen bireyin, düşünme yetisi elinden alınmış, düşünmek ve yargılamak için ihtiyaç duyduğu evrensel ve rasyonel referans noktaları belirsizleşmişti. Düşüncesizlik (thoughtlessness) ya da düşünce yoksunluğu (absence of thinking) Eichmann’ı ve onun durumundakileri gerçeklikten koruyan bir zırh, gerçekliğin önündeki epistemik bir engel gibidir. Bu durum onu dönemin baş suçlularından biri haline gelmesine yol açar.
Bu noktada Arendt, tartışmalı bir kavram olsa da “oldukça sıradan bir deneyim” olan “düşünce yoksunluğu”nun ya da “düşüncesizlik” eş deyişiyle “fikirsizlik”liğin bir sonucu olarak “kötülüğün sıradanlığı”nı ileri sürer.
Sonuç
Roma’nın filozof-imparatoru Marcus Aurelius’a “Kötülük nedir?” diye sorulur ve cevaplar: “Birçok kez gördüğün şeydir. Şunu aklından çıkarma: olup biten her şey, birçok kez gördüğün bir şeydir. Nereye baksan hep aynı şeyleri göreceksin; antik tarih, daha sonraki çağların tarihi, yakın zamanın tarihi onlarla doludur; şimdide kentlerimizi, evlerimizi onlar dolduruyor. Yeni olan hiçbir şey yok: her şey kendini yineliyor ve hemen geçip gidiyor.”(Marcus Aurelius 2009: 96) Kötülüğün en dehşet verici yanı da tam da budur; oldukça normal insanların normal sayılamayacak bir normallik içerisinde herhangi bir rasyonel gerekçe ile açıklanamayan suçlara bulaşması ve sonrasında yaşananları sorgulama gereği bile duymadan hiçbir şey olmamışçasına hayatlarına kaldıkları yerden devam etmeyi başarabilmesidir. Eylemlerinin suç olduğuna dair herhangi bir düşünceye kapılmalarının, düşünmelerinin ve sorgulamalarının önüne geçer böylece vicdani nir muhasebeye bile imkan vermezler. Gerçeklikten bu kadar uzak ve bu kadar fikirsiz olmak, belki de insanın bünyesinde bulunan bütün şeytani içgüdülerin verebileceği zarardan daha büyük bir yıkıma yol açabilir...
Comments